شهرت کمتر خاقانی به‌خاطر وقار شعر اوست نه فرودستی


به گزارش خبرنگار مهر، آیین بزرگداشت خاقانی شروانی صبح امروز دوشنبه اول بهمن‌ با حضور غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، محمود عابدی، علی اشرف صادقی، امید طبیب زاده و محمدرضا ترکی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار شد.

حداد عادل در ابتدای این نشست گفت: خوشحالم از اینکه فرهنگستان می‌تواند در روز بزرگداشت خاقانی نخستین مراسمی را که بعد از تصویب این روز در شورای عالی انقلاب فرهنگی صورت گرفته را برگزار کند.فرهنگستان زبان و ادب فارسی، آقای محمدرضا ترکی را که خاقانی شناس هستند به عنوان عضو پیوسته همراه خود دارد.

وی افزود: تخلص خاقانی و کلمه خاقان جز کلماتی است که فخر، هیبت و حشمت در درونش نهفته است، و بالاترین نامی است که برای بالاترین عنوان سلطنت به کار می رود. خاقانی این عنوان را برای خود انتخاب کرده تا پیامی را منتقل کند. خاقان درگذشته به افرادی که در زمین ملک داشتند گفته می‌شد. بنابراین از این نام هیبت و حشمت در شعر خاقانی مجسم می‌شود.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه گفت: منزلتی که شعر خاقانی از حیث فاخر بودن و والایی سخن دارد کاملاً با این تخلص تناسب دارد؛ کسانی که با شعر خاقانی آشنا باشند می‌دانند که شعر او شعر خواص است و شعر خاقانی گربه دست آموزی نیست که بر سر هر سفره‌ای طفل نی سواری دست بر آن بکشد بلکه پلنگی است که رام نمی‌شود. اگر خاقانی شهرتش کمتر بوده به دلیل حشمت و وقار شعر اوست نه به جهت فرودستی؛ خاقانی در قداست شاعری کمتر از نظامی نیست اما بیان روان نظامی سبب شده همه با او انس بگیرند ولی باید توجه کرد همه نمی توانند معانی دشوار شعر خاقانی را درک کنند.

حداد عادل گفت: شعر خاقانی تصویر یک بنای باستانی تاریخی است و تاج محل مصداق بارز این گفته است. در شعر خاقانی می توان گفت کلمات مانند سنگ های مر مر صیقل یافته ای است که با مهندسی روی هم استوار می شود، وزن شعر به ستون هایی شبیه است که این بنا را روی خود نگه داشته، قافیه شعر همان تقارن مهندسی است، وزن عروضی ابعادی است که مهندسان برای هر تالار و بخش در نظر می گیرند، ارتفاع بنا به طول قصیده شبیه است، مفاهیم به کار برده شده به رنگ های در و دیوار شبیه است و نور این بنا چلچراغی از مسلمانی و عرفان است که فضای شعر خاقانی را نورانی کرده است.

وی افزود: در شعر خاقانی جهات گوناگونی است که به آن اشاره خواهد شد. یکی از خصوصیات شعر خاقانی سوگ سروده های اوست که نشان از احساس نیرومندی شاعر است. همچنین از ابعاد و وجوه شعر او توصیف سفرهای اوست که شاعر بعد از هر سفر تجربه خود را به صورت قصیده بیان می کرده، فراوانی اصطلاحات متعلق به مسیحیت نیز در شعر خاقانی دیده می شود که در حل و مسائل رموز این شعر استادان مسیحیت به کمک آمدند. فراوانی اصطلاحات مربوط به سایر علوم نیز در اشعار خاقانی دیده می‌شود که اگر فردی با این علوم آشنا نباشد متوجه اشعار نمی‌شود. بیان خصوصیات طبیعت نیز در اشعار خاقانی وجود دارد که نشان دهنده ستایشگری خاقانی به طبیعت و علاقه به صبح است که او را شاعر صبح نیز نامیدند.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه گفت: خاقانی هم غزل سرا و هم قصیده سراست. ولی این میدان قصیده است که به خاقانی اجازه می‌دهد قدرت خود را بروز دهد و هیچکس در قصیده به اندازه خاقانی در صورت، لفظ و معنا به سنایی شباهت ندارد. در سال ۱۳۴۶ در تهران به مناسبت آغاز پانزدهمین قرن بعثت جشنی برگزار شده بود که از یک سال قبل به شاعران گفته شد شعری بسرایند. استاد امیری فیروزکوهی قصیده ای سرود که ممتاز شد و به اقتباس از قصیده خاقانی درباره پیامبر بود.

شعر خاقانی در این باره به این شرح بود که:

مقصد اینجاست ندای طلب اینجا شنوند / بختیان را ز جرس صبح‌دم آوا شنوند

عارفان نظری را فدی اینجا خواهند / هاتفان سحری را ندی اینجا شنوند

اما شعر استاد فیروزکوهی که به اقتباس از این شعر بوده از این قرار است:

آنک آواز نبی از در بطحا شنوید / ذکر حق را ز در افتادن بتها شنوید

نور اسلام بر آمد ز کران تا نگرید / بانگ توحید درآمد به جهان تا شنوید

خاقانی شاعر فَحَلی بوده است

در ادامه این‌نشست، علی‌اشرف صادقی، زبان‌شناس عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: خاقانی شاعر فَحَلی (چیره‌دست) بوده است، به اصطلاح عامیانه شاعر گردن‌کلفت است و کسی نمی‌تواند با او کشتی بگیرد و شعرش را فهم کند. با وجود تحقیقات زیاد، غوامیض اشعارش همچنان هست.

وی افزود: با پیدا شدن یافته‌های جدید، اطلاعات ما درباره خاقانی بیشتر شده است؛ کتاب «سفینه تبریز» اطلاعات زیادی به ما می‌دهد و همچنین با پیدا شدن نسخه «ختم الغرایب» هم اطلاعات بسیاری کسی می‌کنیم. تلفظ‌های خاصی در متن این کتاب یافت می‌شود که برخی از این تلفظ‌ها مربوط به خاقانی است و ممکن است از روی نسخه‌ای، این متن استنساخ شده باشد. تلفظ برای غرب ایران است. «ختم الغرایب» دوبار چاپ شد و بهترین نسخه برای «علی صفری آق‌قلعه» است و با حواشی زیاد همراه شد.

صادقی با تأکید فهم شعر خاقانی دشوار است، خاطرنشان کرد: چند موضوع برای فهم شعر خاقانی لازم است؛ یکی اشارات تاریخی است، اگر کسی وقایعی را که خاقانی اشاره می‌کند، نداند شعرش را نمی‌فهمد. دیگر اشارات علمی است. اشارات مردم‌شناختی و اشارات فولکلوریک است، همچنین اشاره به رسومی که در آن زمان رایج بوده استو دیگر  نکته، اشارات زبانی و لغوی است. بایستی خواننده و جست‌وجو کننده اشعار خاقانی، این نکته‌ها را  بداند تا درک اشعار برایش آسان باشد.

شعر خاقانی عجایب بسیاری دارد

محمود عابدی مصحح و پژوهشگر و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: «ای‌کاش خاقانی‌شناس بودم».شعر خاقانی عجایب بسیاری دارد که در هیچ شاعری در شعر فارسی پدید نیامده است؛ اسم شاعر بدیل است و کم‌ به کار برده شده است، اسم پدرش علی و شغل او نجاری بوده است مادرش جاریه، کنیز رومی و طباخ بوده و عمویش کافی‌الدین طبیب و فیلسوف بوده است و خودش در خدمت عمویش رشد کرده بود. عجیب است که در اشعارش با فلسفه مخالف است. ممدوحش فخرالدین منوچهر بن فریدون بود. در شعرش از  شاهنامه اثری نیست.

وی افزود: خاقانی شاگرد سنایی است و  البته حق داشت زیرا کیست که در قرن ششم شاگرد سنایی نباشد. سنایی از فاتحان شعر قرن ششم و بعد از قرن ششم است. سنایی در حدیقه بابی برای پیغمبر (ص) دارد و در آن‌جا هم اشاراتی به معراج دارد. همه اشعاری که خاقانی به پیروی از سنایی گفته درباره پیغمبر است و خاقانی شاگرد عجیب سنایی بوده است.

مصحح و پژوهشگر و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه گفت: خاقانی هم صاحب شعر است و هم سفرنامه‌ای با عنوان «تحفه‌العراقین» دارد. عجیب است این کتاب تنها منظومه‌ای است که عطار به آن توجه حیرت‌انگیزی دارد و عنوان «منطق‌الطیر» خود را از «منطق‌الطیر» خاقانی گرفته شود است. برخی می‌گویند قسمتی از «تحفه‌ العراقین» مشاهدات خاقانی و بخشی دیگر به زمانی مربوط است که از سفر برگشته است به ویژه ابیاتی که درباره پیغمبر (ص) آمده است.

عابدی با بیان اینکه ذهن خاقانی در نعت پیامبر (ص) متمرکز است، گفت: از عجایب خاقانی مربوط به آثار خاقانی‌ است. او هم شعر دارد هم نثر، هم شعر عربی و هم نثر عربی. خاقانی شاعر بی‌قرار است و نمی‌تواند به یک‌جا دل ببندد، در جست‌وجوی چیست نمی‌دانیم؟ یکی از آرزوهای او رفتن به خراسان است. خاقانی در ۵۲۰ متولد شده و ۵۹۰ سال او قبل از حمله مغول می‌خواسته به خراسان برود. او در آروزی رفتن به خراسان، عزم زیارت امام رضا (ع) را داشته اما دنبال کسی و یا چیزی بوده که در شروان نبود است. او به حدی بی‌قرار بود که نتوانست به خراسان برود و از ری بازگشت. اما آرزوی او برای رفتن به خراسان به‌گونه‌ای بود که فخرالدین منوچهر بن فریدون او را به زندان انداخت.

وی افزود: آنچه در شعر فردوسی آیین غیرت‌مندی و شور حماسی نهفته است. آن‌چه در شعر مولوی شاهدش هستیم دریای حکمت و خروج از محدوده شخص و دین و وطن و نگاه به مشکلات بزرگ انسان در تاریخ هستیم، در شعر حافظ زیبایی سخن است و آن‌چه در شعر سعدی وجود دارد شور و حس عاطفه است، اما در شعر خاقانی مجموعه اطلاعاتی وجود دارد که یک ادیب می‌تواند آن را از تاریخ ادبیات به دست آورد. تأثیر خاقانی در شعر فارسی زیاد است. یکی می‌گفت اگر  در روز قیامت دستم به دامن خاقانی برسد، اشعار دشوار را از می‌پرسم. در هند، غالبا شعر خاقانی را می‌خواندند و تدریس می‌کردند و شاعران بسیاری از  تقلید کردند هرچند اثرش در شعری سعدی و مولانا کم است و هریک از ابیات خاقانی می تواند تا سال ها موجب شگفتی حافظ شناسان شود.

در ادامه این نشست امید طبیب‌زاده، زبان‌شناس به بررسی اوزان شعر خاقانی پرداخت.

محمدرضا ترکی استاد دانشگاه و عضو فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در پایان این نشست گفت: خاقانی شاعر پرماجرایی است. از آقای حدادعادل و دبیر مقدم تشکر می‌کنم که با حمایت و پیگیری که داشتند، روز بزرگداشت خاقانی در تقویم رسمی کشور قرار گرفت و به نظر می رسد ما باید شاهد رویکرد جدی تری نسبت به خاقانی باشیم.

وی افزود: امروز دانستیم که هیچ شاعری به اندازه خاقانی بر عروض تسلط نداشته و او اوزان نامطبوع را به کار می‌برده‌ است.



منیع: خبرگزاری مهر

تشکیل چهار کارگروه تخصصی در معاونت فرهنگی


به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از روابط عمومی معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ ایوب دهقانکار با اعلام خبر تشکیل این چهار کارگروه طی روزهای آینده گفت: این کارگروه‌ها با همکاری فعالان بخش خصوصی در حوزه‌های «رسانه»، «دیپلماسی فرهنگی (نشر بین‌الملل)»، «اقتباس و تولیدات فرهنگی کتاب-محور» و «فناوری‌های نوین» تشکیل خواهند شد تا با استفاده از ظرفیت‌های تخصصی و نوآورانه، نقش معاونت فرهنگی را در توسعه فرهنگ و هنر کشور تقویت کنند.

 وی با اشاره به اهمیت نقش خبرنگاران و اهالی رسانه در رشد حوزه فرهنگ اظهار کرد: با تشکیل این کارگروه، این نکته مهم را یادآور خواهیم شد که نگاه ما به جامعه رسانه، پوشش خبرهای وزارتخانه و معاونت نیست، بلکه می‌خواهیم این موضوع را مطرح کنیم که اصحاب رسانه به‌عنوان مشاوران فرهنگی در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری‌های معاونت نقش خواهند داشت. همچنین، در ذیل فعالیت‌های این کارگروه، تعامل گسترده‌تر با رسانه ملی از جمله صداوسیما برای ارتقای پوشش رسانه‌ای کتاب در دستور کار قرار دارد.

دهقانکار در خصوص کارگروه دیپلماسی فرهنگی نیز افزود: هدف ما از تشکیل این کارگروه، گسترش تعاملات بین‌المللی جامعه ادبیات و نشر کشور و توسعه و ترویج فرهنگ مکتوب از طریق مراوده با مترجمان، آژانس‌های ادبی و ناشران بین‌المللی است. همچنین، برنامه‌ریزی برای حضور موثر در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب و نیز تقویت بخش بین‌الملل نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در دستور کار این کارگروه قرار دارد.

وی به ضرورت ارتباط میان اهالی کتاب و نشر با سینما و تئاتر اشاره کرد و گفت: کارگروه اقتباس نیز با همکاری سازمان سینمایی و انجمن‌های خصوصی و دیگر نهادهای مرتبط، به تسهیل فرآیند اقتباس آثار ادبی در حوزه سینما و تئاتر خواهد پرداخت و برنامه‌های ویژه‌ای برای آن داریم.

دهقانکار در ادامه با اشاره به کارگروه فناوری‌های نوین اظهار داشت: باتوجه به رشد روزافزون استفاده از هوش‌مصنوعی و گرایش بخش قابل توجهی از مردم به کتاب غیرکاغذی، این کارگروه بر استفاده از فناوری‌های نوین مانند نشر الکترونیک، کتاب‌های صوتی و هوش‌مصنوعی متمرکز خواهد بود. همچنین، توسعه سکوهای دیجیتال برای خرید و فروش کتاب‌های صوتی و الکترونیکی از دیگر برنامه‌های این کارگروه است.

مشاور علمی، فرهنگی و مدیریتی معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان تاکید کرد: تشکیل این کارگروه‌ها گامی اساسی در هم‌افزایی بخش دولتی و خصوصی در مسیر نیل به اهداف معاونت فرهنگی در عرصه‌های ملی و بین‌المللی است و امیدواریم با اجرای این طرح، تحولات مثبت و تاثیرگذاری در حوزه فرهنگ و هنر کشور رقم بخورد.



منبع: خبرگزاری تسنیم

شعر نباید محدود به کنگره‌ها باشد؛ شاعری که در ۷۰ سالگی جوانانه شعر می‌گوید!


خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ جواد شیخ الاسلامی: خدابخش صفادل، شاعر پیشکسوت نیشابوری روز گذشته در اختتامیه کنگره ملی دفاع مقدس که در قزوین برگزار شد، برگزیده بخش «شعر دفاع مقدس با بهره‌گیری از مضامین عاشورایی» شد. صفادل متولد ۱ آبان ۱۳۳۲ است، اما با اینکه بیش از ۷۰ سال سن دارد، در بیشتر کنگره‌ها، جشنواره‌ها و مجامع ادبی کشور شرکت می‌کند و ترسی هم ندارد برگزیده نشود.

به بهانه برگزیده شدن صفادل در کنگره ملی دفاع مقدس، سراغش رفتیم تا درباره شعر، زندگی با ادبیات، کنگره ملی شعر دفاع مقدس و کتاب‌های تازه‌اش صحبت کنیم.

مشروح این گفتگو را در ادامه می‌خوانیم؛

* آقای صفادل فکر کنم هفتاد سالگی را هم رد کرده‌اید، ولی هنوز مثل جوانان سی‌ساله شعر می‌نویسید. درست است؟

البته من ۲۶ سال بیشتر ندارم!

* از زمانی که وارد شعر شدم، شما شعر می‌گفتید و همان زمان هم پیشکسوت شعر نیشابور بودید. این روحیه از کجا می‌آید که تا این سن، شعر می‌گوئید و در کنگره‌ها و انجمن‌ها شرکت می‌کنید؟

با شعر زندگی می‌کنم، با کتاب و ادبیات و شاهنامه و حافظ و سعدی زندگی می‌کنم. یعنی شعر و ادبیات جزو جدایی‌ناپذیر زندگی من هستند. یک اصطلاحی است که می‌گویند «هم فال است، هم تماشا». وقتی که من بر بال شعر پرواز کنم و گوشه گوشه ایران را به بهانه همین کنگره‌ها و مجامع ادبی ببینم و با دوستان شاعر هم صحبت شوم، حضور در این کنگره‌ها را برایم خوب و لذت‌بخش می‌کند. این دورهمی‌ها تأثیرات خوبی دارد و باعث می‌شود که اشراف بیشتری به شعر خودت و دیگران داشته باشی. هم لذت دیدار و سفر و گشت و گذار است و هم تبادل شعر و ادبیات و شنیدن نقطه نظرات دیگران.

* چند سال است شعر می‌نویسید؟

وارد دانشگاه که شدم، بعد از یکی دو سال دیدم که یکی از دوستان با کتاب حافظ دارد به جلسه‌ای می‌رود. گفتم کجا می‌روی؟ گفت انجمن ادبی. گفتم من هم بیایم؟ گفت بیا. رفتم و دیدم جمعی نشسته‌اند شعر می‌خوانند و شعر می‌شنوند و شعرهایشان را نقد می‌کنند. بعد از یکی دو هفته من هم انگار که دوست داشتم شعر بگویم. شعر گفتم و در آن جلسه خواندم. این‌طوری بود که وارد شعر شدم. آقای صابر بهداد که استاد ادبیات هستند، در دانشگاه هم‌کلاس من بود و ایشان بود که من را به سمت شعر راهنمایی کرد.

* ظاهراً در نیشابور هم انجمن دارید!

بله. ماجرای تأسیس این انجمن به این‌جا برمی‌گردد که چندسال در دبیرستان دخترانه تدریس می‌کردم. دانش‌آموزانم که می‌دانستند شعر می‌نویسم، گفتند کاش جلسه شعری بود که دور هم جمع می‌شدیم و شعر می‌خواندیم. گفتم شما راه بیندازید، من می‌آیم. آنها انجمن را راه انداختند و من هم هرهفته می‌رفتم. کم‌کم داشتم بازنشست می‌شدم و دیدم نمی‌شود این ‌جلسه را در دبیرستان برگزار کرد. بنابراین تصمیم گرفتیم جلسه را در جای دیگری ادامه بدهیم. کانون هنری سمیه را انتخاب کردیم و الآن بیست و چند سال است که هرهفته اینجا دور هم جمع می‌شویم و شعر می‌خوانیم و شعر نقد می‌کنیم. می‌توانم بگویم هرچه بانوی شاعر در نیشابور است، از این انجمن سر برآورده‌اند.

* یکی از دلایل پرشور بودن شعر در نیشابور شما هستید. خسته نمی‌شوید؟

خواه ناخواه حضور من در انگیزه پیدا کردن شاعران جوان تأثیر می‌گذارد. شعر من و نظرات من و نوشته‌های من پخش می‌شود و دیگران هم در نیشابور با آن برخورد دارند. همین باعث می‌شود که شاعران جوان به من مراجعه کنند و من هم تا می‌توانم در کنارشان هستم.

* درباره کنگره دفاع مقدس هم صحبت کنیم. جالب است در هفتاد سالگی هنوز در کنگره‌ها شرکت می‌کنید و این‌قدر نسبت به شعر شور و شوق دارید. چه شد که در این کنگره شرکت کردید؟

من فراخوان‌های شعری را همیشه دنبال می‌کنم و آنها را گروه ادبی‌مان می‌گذارم تا شاعران جوان در آن شرکت کنند. بچه‌ها که شعر می‌فرستند، می‌گویم من هم کنار شما شعر می‌فرستم تا ببینیم چه می‌شود. گاهی آنها برنده می‌شوند و من نه.

* پیش آمده همراه شاگردها در کنگره‌ای شرکت کنید و آنها از شما پیشی بگیرند؟

بله. حتی شده سه‌چهار نفری به اختتامیه یک کنگره دعوت شدیم که آنها اول و دوم شدند و من سوم. بعضی وقت‌ها آنها از خود من موفق‌تر هستند. من در سه چهار بخش کنگره دفاع مقدس شرکت کردم که در بخش عاشورایی آن برگزیده شدم. شعر عاشورایی‌ام انتخاب شد که کار خوب و متفاوتی بود. این شعر را تازه گفته‌ام و شاید پنج شش ماه است که نوشته‌ام. بهانه همین شعر هم همین کنگره‌ها شد. دیدم جایی نوشته بود که چه کسی می‌تواند با این موضوع شعر بنویسد؟ من هم نوشتم و خوب درآمد. گاهی این کنگره‌ها بهانه‌ای برای یک اتفاق خوب می‌شوند. همیشه نباید بنشینی که شعر سراغت بیاید. گاهی هم باید خودت سراغ شعر بروی.

* به نظر شما برگزاری کنگره‌ها منجر به خلق شعر خوب در آن موضوعات می‌شود؟

هم می‌تواند منجر به شعر خوب شود، هم نه. برگزاری کنگره‌های شعر آفت‌هایی هم دارد. نمی‌شود انکار کرد. اما بله می‌تواند این اتفاق بیفتد؛ هم از نظر اتفاقات ادبی، هم از نظر ارتباطات شاعرانه، هم از نظر سیاحتی و زیارتی. ضمن اینکه برگزاری این کنگره‌ها برای شاعران جوان و با استعداد خیلی خوب است. شما فرض کنید یک دانش‌آموز دختر که شعر می‌گوید، شاید هیچوقت نتواند به شیراز برود. اما برگزاری این کنگره‌ها کمک می‌کند که این دانش‌آموز و شاعر با استعداد، هم به مقبره حافظ و سعدی برود، هم به زیارت شاهچراغ. من بعضی وقت‌ها می‌گویم وقتی کنگره برگزار می‌کنید، فقط به فکر برگزاری اختتامیه نباشید.

این شاعر شاید تنها یک‌بار بتواند به شیراز بیاید؛ باید این فضا را فراهم کنند که شاعر بتواند به زیارت شاهچراغ، و دیدار حافظ و سعدی هم برود. همچنین فرصتی باشد که شاعران برگزیده با هم حرف بزنند و شعر بخوانند و ارتباطات ادبی شکل بگیرد. اما این کنگره‌ها آفت‌هایی هم دارند. آفتش این است که شاعر یک‌جانبه و محدود می‌شود. شما مجبور می‌شوی فقط در حوزه‌های آئینی و مقاومت و… شعر بنویسی. یعنی موضوع عاشقانه و موضوعات شخصی و آزاد در شعرت نمود کمتری پیدا می‌کند. چون از هر ده تا کنگره شعر، گاهی حتی یک کنگره هم با موضوع شعر آزاد برگزار نمی‌شود. این آفت این کنگره‌ها است.

* پس شاعران باید تلاش کنند شاعر جشنواره‌ای نشوند. خود شما به این آسیب توجه داشتید؟

بله. آخرین کتابی که من چاپ کردم اسمش «پیراهن بهار» است که انتشارات شهرستان ادب منتشر کرده است. این کتاب ۶۵ غزل دارد که همه آنها عاشقانه است. هیچ شعری غیر از شعر آزاد ندارد. ضمن اینکه من هنوز شعرهای آئینی یا کنگره‌ای را چاپ نکرده‌ام. یعنی بیشتر کار من شعر آزاد است. من دو کتاب در سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ چاپ کردم که یکی پیراهن بهار و دیگری هم «در ناگهان واژه‌ها» است که سوره مهر آن را چاپ کرده است. هردو آنها هم شعرهای آزاد است. بیشتر شاعرانی که در کنگره‌ها شرکت می‌کنند هم کار اصلی‌شان در شعر آزاد است، ولی ممکن است شعرت وابسته به موضوعات کنگره‌ها و جشنواره‌ها شود که این خوب نیست.

* کتاب آماده چاپ هم دارید؟

بله. یک کار آئینی دارم که مجمع شاعران اهل بیت (ع) از من خواسته که آن را برای انتشار آماده کنم. نزدیک ۱۰۰ تا شعر آئینی است که تا امروز آنها را چاپ نکرده‌ام. البته من شعرهای آیینی‌ام را در هیچ کتابی چاپ نکرده‌ام. امیدوارم این کتاب هم منتشر شود تا موضوعات شعرم کامل‌تر شوند. چون تا امروز هرچه از من منتشر شده، عاشقانه بوده است.

* راستی شعری را که در کنگره ملی دفاع مقدس برگزیده شد، بخوانید.

غزلی بود با عنوان «بیرقی تا افلاک» که خدمت شما می‌خوانم.

تا سبک‌تر بکشم بار غمی مبهم را

با غزل گریه، فراهم کنم این مرهم را

در عطشناکی آن روز، صلیبی گل کرد

دل به جوش آمد از آن داغِ نهان، زمزم را

جُلجَتا را به تماشای مسیح آوردند

و نشاندند به خاکستر غم مریم را

عاقبت حادثه‌ای سرخ، رقم خورد، چنان

که بلرزاند، غمش کنگره اعظم را…

صحبت از پیرهنی کهنه و پر اسرار است

گذری نیست به این راز، مگر مَحرَم را!

صحبت از جامه‌ی سرخی است رهاورد بهشت

که رها کرد، از آن بخت سیاه، آدم را

جامه‌ای بود که در پرتوِ خود، در آن بند

دور کرد از سر ذوالنون، شَبَحِ ماتم را

گاه پیراهن یوسف شد و از مصر رسید

برد از سینه آن پیر، هزاران غم را

این همان پیرهنی بود که در عاشورا

زینب آورد نشان داد بنی آدم را

سرخ، چون هیئت خورشید به هنگام غروب

می‌شناسند، به خوبی همه، این پرچم را!

بیرقی بود که از خاک به افلاک رسید

تا بخوانند به این بزم، همه عالم را!

یک جهان منتظرانیم، سواری برسد

بشکند هیمنه این شب نامحرم را…



منیع: خبرگزاری مهر

کتاب «بازشناسی هنر اسلامی» منتشر شد


به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «بازشناسی هنر اسلامی» نوشته گابریل مندل به‌تازگی با ترجمه پژمان دادخواه و سیده مریم میری توسط نشر علم منتشر شده است.

این‌کتاب مروری بر تاریخ هنر اسلامی است که در ۹۲ صفحه و ۶ بخش این‌تحولات را بررسی می‌کند. معماری، تزئینات، فلز، شیشه، عاج و چوب، سرامیک ها، مینیاتورها و قالیچه و فرش‌ها عناوین این‌بخش‌ها هستند.

در هر بخش سعی شده اطلاعات کلیدی و کاربردی در مورد هرکدام از هنرها به همراه تصاویر شاخص ارائه شود. در این کتاب مباحث اصلی مربوط به هنر اسلامی شامل هنرها، تکنیک ها، کاربردها و تحولات بررسی و مرور شده و معماری، تزئینات، هنرهای وابسته به معماری و هنرهای صناعی به صورت اجمالی معرفی شده است. از همین رو این کتاب برای آشنایی اولیه علاقه مندان به هنر اسلامی کارآمد است.

این‌کتاب با شمارگان ۵۵۰ نسخه منتشر شده است.



منیع: خبرگزاری مهر

از سرگیری دوباره نمایشگاه‌های استانی کتاب در دولت وفاق


به گزارش خبرگزاری تسنیم،‌ پنجمین نمایشگاه کتاب کیش از یازدهم تا نوزدهم بهمن (1403) در سالن شماره 3 مرکز نمایشگاه‌های بین‌المللی کیش به‌صورت یکپارچه، در بخش‌های عمومی دانشگاهی، کودک و نوجوان و آموزشی توسط سازمان منطقه آزاد کیش با همکاری معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌شود. 

پنجمین نمایشگاه کتاب کیش در طول برگزاری (بجز روزهای پنج‌شنبه و جمعه) روزانه در دو نوبت صبح و بعدازظهر پذیرای مخاطبان است که نوبت صبح هر روز از ساعت 9 تا 13:30 به بازدید دانش‌آموزان مدارس اختصاص دارد. ساعت بازدید عموم مخاطبان نیز از ساعت 16 تا 22 است.

تاکنون 283 ناشر برای ارسال کتاب‌های خود به این نمایشگاه ثبت‌نام کرده و این بین 13 هزار و 891    عنوان کتاب مشتمل بر 60 هزار و 861 جلد به ارزش تقریبی پشت جلد 110 میلیارد ریال از ناشران در انبار کتاب خانه کتاب و ادبیات ایران تحویل گرفته شده است.

بیست میلیارد ریال یارانه برای این نمایشگاه درنظر گرفته شده است. به هر کد ملی پنج میلیون ریال یارانه تعلق می‌گیرد و کتاب‌های خارج از یارانه با تخفیف 10 درصد عرضه می‌شود.

برای پنجمین نمایشگاه کتاب کیش برنامه‌های متعددی از قبیل تورهای بازدید خانوادگی، کارگاه تصویرگری کودک، مسابقات متعدد از جمله نقاشی کتاب، کتابخوانی، گویندگی (به زبان‌های فارسی و انگلیسی) تدارک دیده شده است. همچنین برای پوشش خبری بهتر این نمایشگاه باشگاه خبرنگاران دانش آموزی نیز برای مخابره گزارش‌های روزانه فعال شده است. 

همچنین با هماهنگی شورای مدیران مدارس کیش برای تسهیل بازدید دانش آموزان از نمایشگاه سرویس‌های رایگان درنظر گرفته است. عموم مخاطبان نیز می‌توانند در چهار مبدأ تعیین شده در کیش از سرویس رایگان رفت و برگشت به نمایشگاه بهره ببرند.

انتهای پیام/



منبع: خبرگزاری تسنیم

نقد «ملاقات با دلفین‌ها» در فرهنگسرای عطار


به گزارش خبرگزاری مهر، آئین رونمایی از کتاب «ملاقات با دلفین‌ها» نوشته مجید سانکهن همزمان با سالروز شهادت امام موسی کاظم(ع)، یکشنبه هفتم بهمن در فرهنگسرای عطار نیشابوری برگزار می‌شود.

کتاب «ملاقات با دلفین‌ها» شامل شرح عملیات کربلای ۳ عمقی‌ترین عملیات غواصی جهان در آب های آزاد است.

مراسم رونمایی از این‌کتاب، با حضور حمید رضا فراهانی، نادر نوروز شاد، مهدی خداوردی و جمعی از خانواده شهدا و جانبازان همراه است. شعرخوانی، تکریم از خانواده شهدا و سخنرانی از دیگر بخش‌های این مراسم هستند.

این‌برنامه همزمان با سالروز شهادت امام موسی کاظم (ع) یکشنبه هفتم بهمن از ساعت ۱۵ در فرهنگسرای عطار نیشابوری واقع در میدان بریانک، خیابان شهید دعوتی، خیابان محمدامیر قلی برگزار می‌شود.



منیع: خبرگزاری مهر

کتاب صوتی «سووشون» منتشر شد


به گزارش خبرگزاری تسنیم،‌ کتاب صوتی «سووشون، اثر معروف سیمین دانشور، منتشر شد و اکنون در همه پلتفرم‌های کتاب صوتی در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است. سووشون که نخستین بار در سال 1348 در انتشارات خوارزمی منتشر شد، یکی از پرفروشترین رمان‌های ادبیات معاصر ایران به شمار می‌آید که بارها و بارها تجدید چاپ شده است. این اثر نخستین رمان فارسی از یک نویسنده زن ایرانی است.

سووشون داستان زندگی مردم ایران در زمان جنگ جهانی دوم و بعد از آن را روایت می‌کند. داستان «سووشون» در کنار موضوعات سیاسی و اجتماعی، عواطف انسانی و روابط درون‌خانوادگی را نیز به تصویر می‌کشد. زری نه تنها همسر یوسف، بلکه نماد زن ایرانی در دوران تغییرات اجتماعی و سیاسی است که با مشکلات فراوانی روبه‌رو می‌شود و در نهایت از دل این دشواری‌ها به شخصیتی مستقل و مقاوم تبدیل می‌شود. داستانی که با زبان ساده و در عین حال عمیق خود، تضادهای اجتماعی، سیاسی و فردی را به تصویر می‌کشد.

در نسخه کتاب صوتی این اثر از 40 گوینده حرفه‌ای برای خواندن بخش‌های مختلف کتاب استفاده شده است. هر گوینده به شیوه‌ای منحصر به فرد، شخصیت‌های مختلف داستان را اجرا می‌کند. روایت بر عهده‌ی شیما درخشش بوده و از گویندگان این اثر می‌توان به سحر بیرانوند (زری)، فریاد موسویان(یوسف)، فریبا متخصص(عمه خانم)، آرمان سلطان زاده(خان عمو) و ناهید مسلمی(پیرزن روستایی)، مهبد قناعت‌پیشه (سروان ارتش)، فرهاد اتقیایی (مک‌ماهون)، حسن همایی (دکتر عبدالله خان)، شهره روحی (خانم مسیحادم) و مریم پاک‌ذات (خدیجه) اشاره کرد.

این پروژه که به همت نشر صوتی «آوانامه» با همکاری انتشارات خوارزمی انجام شده است، با هدف افزایش دسترسی به ادبیات فارسی و ترویج شنیداری کتاب‌ها، امکان تجربه جدیدی را برای علاقه‌مندان به کتاب‌های صوتی فراهم کرده است. مخاطبان می‌توانند با استفاده از پلتفرم‌های مختلف پخش کتاب صوتی، این  اثر حالا به صورت صوتی بشنوند.

تهیه‌کننده اثر دامون آذری بوده و مدیریت تولید و سرپرستی گویندگان را زهیر حنیفه بر عهده داشته است. این کتاب صوتی با تدوین ویژه و فضاسازی‌های صوتی گسترده توسط عارف علیزاده تنظیم شده است.

سیمین دانشور (1300 –1390) یکی از برجسته‌ترین نویسندگان و مترجمان ایرانی است که آثارش در ادبیات معاصر فارسی تأثیر شگرفی بر جای گذاشت. او نخستین زن ایرانی بود که به فارسی رمان نوشت و در عرصه نویسندگی با نگاهی عمیق به مسائل اجتماعی و سیاسی جامعه ایران پرداخته است.

انتهای پیام/



منبع: خبرگزاری تسنیم

شعر فارسی در هند جایگاه ویژه‌ای دارد؛ رونمایی ۲۰ نسخه خطی میرتقی میر


به گزارش خبرگزاری مهر، نمایشگاهی از نسخ خطی فارسی و اردو میر تقی میر شاعر هندی که به دو زبان فارسی و اردو شعر می‌‎سرود، با همکاری مرکز بین‌المللی میکروفیلم نور و انجمن ترقی اردو در محل این انجمن در دهلی برگزار شد.

در این نمایشگاه، بیست نسخه خطی از آثار این شاعر برجسته به نمایش گذاشته و از ویژه‌نامه‌ای با موضوع بررسی آثار فارسی و اردوی میر تقی میر رونمایی شد.

در مراسم افتتاحیه این نمایشگاه ایرج الهی سفیر جمهوری اسلامی ایران در هند، سلمان خورشید وزیر اسبق امور خارجه هند، پروفسور شریف حسین قاسمی استاد زبان فارسی در هند، عطر فاروقی پروفسور اختر الواسع و فریدالدین فرید عصر رایزن فرهنگی ایران در هند حضور داشتند.

پس از افتتاح این نمایشگاه نشست علمی با موضوع بررسی آثار و جایگاه ادبی میر تقی با حضور اساتید حاضر در جلسه برگزار شد. ایرج الهی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در این مراسم گفت: میر تقی میر با الهام از فرهنگ و تمدن ایران، ادبیات اردو را به اوج رساند. آثار او نمایانگر پیوند عمیق تمدنی ایران و هند و بازتاب‌دهنده روح انسانی و احساسات لطیف است.

پروفسور شریف حسین قاسمی پروفسور اخلاق آهن در سخنرانی خود به مهاجرت میر تقی میر به دهلی اشاره کرد و این شهر را نقطه عطفی در زندگی و آثار او دانست.

وی افزود: شعر فارسی، با وجود تحولات تاریخی، همچنان در هند جایگاه ویژه‌ای دارد.

شعر فارسی در هند جایگاه ویژه‌ای دارد؛ رونمایی ۲۰ نسخه خطی میرتقی میر

پروفسور اختر الواسع نیز با اشاره به روابط دیرینه فرهنگی ایران و هند گفت: پیوند زبان‌های فارسی و اردو نمادی از روابط تمدنی دو ملت است که در آثار شاعرانی همچون میر به اوج رسیده است.

سلمان خورشید، وزیر اسبق امور خارجه هند، این رویداد را الگویی برجسته از فعالیت‌های فرهنگی دانست و گفت: این برنامه نه تنها گامی در جهت حفظ میراث ادبی است، بلکه فرصتی برای نسل جدید است تا با میراث عظیم ادبی ایران و هند آشنا شوند.

فریدالدین فرید عصر، رایزن فرهنگی ایران در هند در جلسه ضمن قدردانی از برگزارکنندگان این مراسم ادبی و علمی، به عناصر شعری میر تقی میر پرداخت و گفت: مفهوم درد در آثار صوفیانه با تعریف درد در کشورهای مدرن اروپا کاملاً متفاوت است.

وی در ادامه ابیاتی از میر تقی میر را قرائت کرد و در خصوص اهمیت تصحیح، ویرایش و نشر مجدد این آثار سخن گفت.

میر تقی میر، که به «خدای سخن» شهرت یافته است، در سال ۱۷۲۳ میلادی در شهر آگرا به دنیا آمد. وی مدتی در دهلی اقامت داشت و سپس به دربار حاکمان اود نقل مکان کرد. در دربار نواب آصف‌الدوله، به‌عنوان ملک‌الشعرا اشعاری می‌سرود و به جایگاهی ویژه دست یافت. این شاعر هندی تبار علاوه بر اشعار عاشقانه، مرثیه‌سرای برجسته‌ای نیز بود و در رابطه با واقعه عاشورا و مقام والای حضرت امام حسین (ع)، مرثیه‌های متعددی سروده است.



منیع: خبرگزاری مهر

نخستین جایزه ملی غزل فراخوان داد


به گزارش خبرنگار مهر، انجمن شعر کرج، اولین دوره جشنواره مستقل شعر کرج را با عنوان جایزه علی کریمی کلایه (جایزه ملی غزل) با هدف تقدیر از غزل‌سرایان آوانگارد، کشف و معرفی استعدادهای جوانِ این عرصه، و تجلیل از پیشکسوتان و جریان سازان غزل معاصر برگزار می‌کند.

این جشنواره در سه بخش اصلی، (کتاب برگزیده)، بخش جنبی، (شاعر جوان) و بخش ویژه: (شاعر جریان‌ساز) برگزار خواهد شد.

معرفی بخش‌های جشنواره ملی غزل

بخش اصلی یا کتاب برگزیده به رقابت و تقدیر از غزلسرایان آوانگارد که دارای مجموعه غزل چاپ شده یا چاپ نشده هستند، اختصاص دارد.

این بخش دارای محدودیت سنی و جغرافیایی نیست و همه غزلسرایان و ناشران فارسی زبان می‌توانند از سراسر دنیا با ارسال یک جلد کتاب یا فایل PDF از کتاب، در آن شرکت کنند.

هر شاعر می‌تواند یک مجموعه غزل به دبیرخانه جایزه ارسال کند و کتاب چاپ‌شده و چاپ نشده با هم مورد داوری قرار می گیرد.

کتاب‌های الکترونیکی (pdf) باید دارای عنوان و صفحه‌بندی شده باشند. کتاب باید شامل حداقل ۲۵ و حداکثر ۵۰ غزل باشد. کتبی که غیر از قالب غزل در آن منتشر شده باشد، از داوری کنار گذاشته می‌شوند.

شاعرانی که کتاب چاپ شده با قوالب مختلف موزون دارند، می‌توانند در فرمت pdf غزل‌های خود را با صفحه‌بندی و نام‌گذاری مجدد ارسال و در این جایزه شرکت کنند.

به نفر برگزیده تندیس جایزه، لوح تقدیر و مبلغ ۵۰ میلیون تومان جایزه نقدی اهدا می‌شود و از دو شاعر دیگر نیز با لوح تقدیر و هدایای ارزنده نقدی تقدیر به عمل خواهد آمد.

بخش جنبی (شاعر جوان) به شناسایی، معرفی و حمایت از شاعران جوان در حوزه غزل مدرن اختصاص دارد. در این بخش شاعران متولد دهه هشتاد از سراسر کشور می‌توانند شرکت کنند(زیر ۲۴ سال). همچنین شاعران جوان باید ۳ قطعه شعر در قالب غزل، در فرمت Word ارسال کنند.

اعلام گاه‌شمار جایزه

ارسال تصویر شناسنامه یا کارت ملی و شماره تماس همراه با آثار الزامی‌ است و به نفر برگزیده تندیس جایزه، لوح تقدیر و مبلغ ۲۰ میلیون تومان جایزه نقدی اهدا می‌شود و از دو شاعر دیگر نیز با لوح تقدیر و هدایای نقدی تقدیر به عمل می‌آید.

در بخش ویژه یا شاعر جریان‌ساز از یکی از شاعران جریان‌ساز و تاثیرگذار در غزل معاصر به انتخاب هیات داوران تجلیل خواهد شد.

شاعران برای شرکت در این جایزه می‌توانند آثار خود را تا ۱ بهمن ۱۴۰۳، از پیام رسان تلگرام به این ۰۹۹۱۳۲۰۳۹۰۳ و یا از طریق پست الکترونیکی sherekaraj۱۳۵۰@gmail.com ارسال کنند.

همچنین ارسال نسخه فیزیکی کتاب به صندوق پستی ۳۱۵۵۶۱۵۱۸۱ به نشانی کرج، عظیمیه، موسسه فرهنگی هنری فرهنگ‌شهرِ سایه (دبیرخانه جشنواره مستقل شعر کرج) امکان پذیر است.

اختتامیه جایزه ملی غزل همراه با نخستین کنگره ملی غزل مدرن، مرداد سال ۱۴۰۴ هم‌زمان با دومین سالگشت کوچ علی کریمی کلایه برگزار می‌شود.



منیع: خبرگزاری مهر

شعرهای علیرضا قزوه در “باغ دوبیتی”


به گزارش خبرگزاری تسنیم، «بر حنجره سیمرغ‌های منطق‌الطیر»، «همسایه ابر»، «شی‌رَس خاتون» و «باغ دوبیتی» چهار کتاب شعر در انتشارات سوره‌ مهر به چاپ رسید. 

اولین دفتر شعر با عنوان «برحنجره سیمرغ‌های منطق‌الطیر» اثری از مجید شفیعی است. این مجموعه نگاهی دوباره و دریچه‌ای جدید به اساطیر ملی و میهنی و همچنین اساطیر دینی است که سرایش آن‌ها در فضایی رازآلود شکل گرفته و منشعب از دریافت‌های نو و بکری از این حکایات و روایات و افسانه‌های کهن است. در ابیاتی از کتاب آمده است: 

تا رقص‌هایم 

برای آمدن شمس 

زمین را هموار کند 

در گلویم 

 تمام نی‌های جهان 

 مولوی می نوازند

«بر حنجره سیمرغ‌های منطق‌الطیر» با شمارگان 300 نسخه با قیمت 98 هزار تومان عرضه شده است. 

دومین دفتر «همسایه ابر» نام دارد. این اثر از ایرج قنبری است. این مجموعه از دو بخش رباعی و دو‌بیتی تشکیل شده که با تنوع موضوعات به ویژه مضامین عاشقانه سروده شده است. در بخشی از کتاب می‌خوانیم:

 

من شاخ گلم بهار و پاییز از تو

من اوج تمنایم و پرهیز از تو 

ای دوست خودت حال مرا میدانی

یک عمر دل من است لبریز از تو

«همسایه ابر» با شمارگان 300 نسخه و با قیمت 98 هزار تومان عرضه شده است‌.

«شی‌رَس خاتون» عنوان دیگری از کتاب‌های شعری است که سوره‌ مهر منتشر کرده است. این اثر مجموعه‌ای از تازه‌ترین سروده‌های غلامرضا کافی است که عمدتاً در حال و هوای شیراز و عاشقانه‌های شیراز است. در بخشی از ابیات کتاب آمده است:

شب‌نشینی‌های چله نقل و منقل رو به راه

اندکی دلگرمی از دور و بری‌ها داشتی                

صبح مکتب‌خانه‌ها با درس قرآن تازه بود              

شب ولی شاهچراغ و منبری‌ها داشتی   

«شی‌رَس خاتون» با شمارگان 500 نسخه با قیمت 45 هزار تومان در بازار نشر موجود است. 

«باغ دوبیتی» از علیرضا قزوه آخرین دفتر شعری است که شامل 313 دوبیتی با محتوای عارفانه و عاشقانه است. نمونه‌ای از این اشعار در زیر آورده شده است:

بی‌تو بی تو شب و روزم سیاهه

نصیبم درد و داغ و اشک و آهه

خودم بردم تو را در خاک کردم

ولی بازم دو چشمونم به راهه

«باغ دوبیتی» با شمارگان 300 نسخه در کتابفروشی‌ها موجود است‌.

انتهای پیام/



منبع: خبرگزاری تسنیم